Inhoud
Bern Conventie buigt voor angst- en haatcultuur rondom wolf
In de Conventie van Bern stemden dinsdag 3 december 2024 voldoende landen voor het voorstel van de Europese Unie om een volgende stap te zetten om de beschermde status van de wolf te verlagen.
Animal Rights is teleurgesteld dat gezond verstand en wetenschappelijke feiten het onderspit hebben gedolven tegenover de cultuur van angst en haat van veeboeren, jagers en populistisch rechts.
Er verandert echter niets zolang er geen gunstige staat van instandhouding is voor de wolf. Ook voor Animal Rights verandert er niets. Zoals we als dierenrechtenorganisatie ook strijden tegen het afschot van kraai, bever, ree, damhert en vos, om slechts enkele soorten te noemen, zullen we dat ook blijven doen voor de wolf.
Het Verdrag van Bern is een internationaal verdrag van de Raad van Europa op het gebied van natuurbehoud en trad op 1 juni 1982 in werking. Er zijn 50 ondertekende partijen bij het Verdrag van Bern.
De wolf (Canis lupus) staat op dit moment vermeld in Bijlage II van strikt beschermde diersoorten. Op 27 september 2024 diende de EU een voorstel in om de mate van bescherming van de wolf te verlagen en de wolf te verplaatsen van Bijlage II naar Bijlage III van het Verdrag van Bern, dat wil zeggen van "strikt beschermde diersoorten” naar "beschermde diersoorten".
Bijlage II valt onder Artikel 6, dat opzettelijke vangst, houden, opzettelijk doden, opzettelijk beschadigen of vernietigen van broed- of rustplaatsen, opzettelijk verstoren, bezit van en handel in deze soorten verbiedt.
Bijlage III valt onder artikel 7, waarin staat dat elke exploitatie van wilde fauna moet worden gereguleerd om de populaties uit gevaar te houden.
Het besluit over de voorgestelde wijziging door de EU werd genomen door het Permanent Comité, dat het bestuursorgaan is van het Verdrag van Bern. Het bestaat uit vertegenwoordigers met stemrecht van de Partijen bij het Verdrag.
Het voorgestelde amendement werd bestudeerd door het Permanent Comité, dat het vervolgens aannam met een tweederde meerderheid van de Partijen.
Het is echter nog geen gelopen race.
Het voorgestelde amendement wordt nu door de Secretaris-Generaal van de Raad van Europa naar de Partijen gestuurd en treedt na drie maanden in werking, tenzij een derde van de Partijen (17) bezwaar maakt. In dat geval vervalt het en treedt het niet in werking. Als dat niet het geval is en het amendement in werking treedt, treedt het in werking voor de partijen die geen bezwaar hebben gemaakt.
Daarna moet de strikt beschermde status van de wolf nog worden aangepast in de Europese Habitatrichtlijn. Daarvoor moeten alle EU-lidstaten akkoord gaan. Van Spanje en Ierland is bekend dat ze geen voorstander zijn. Als dat is gebeurd moet de Nederlandse wet nog worden aangepast.
Update
Op vrijdag 7 maart 2025 diende de Europese Commissie het voorstel in om bijlagen IV en V bij de Habitatrichtlijn aan te passen zodat de beschermde status van de wolf wordt veranderd van strikt beschermd naar 'gewoon' beschermd. 1 Dit brengt de Habitatrichtlijn dan weer in lijn met de Bern Conventie waar die verandering vandaag van kracht werd, 3 maanden na de stemming daarover.
Het voorstel van de Commissie voor de wijziging van de bijlagen van de Habitatrichtlijn met betrekking tot de beschermingsstatus van de wolf moet nu nog door het Europees Parlement en de Europese Raad van regeringsleiders worden goedgekeurd. Dat gaat waarschijnlijk maanden duren. Daarna pas kan ook nationale wetgeving aangepast worden.
Het huidige BBB-ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) werkt al gretig aan de aanpassing van de Nederlandse regelgeving, zodat die klaar is wanneer Europa eruit is. Dat gebeurt met een Algemene Maatregel van Bestuur. Die zal snel door het ministerie worden gejast als dat er tegen die tijd in de huidige vorm nog zit. Vervolgens geeft de Raad van State nog advies. Bij een algemene maatregel van bestuur, komen de Tweede en Eerste Kamer over het algemeen niet aan zet, maar de kans bestaat dat er in dit geval wél door beide kamers naar gekeken wordt.
Update 2
Op 16 april 2025 hebben de vertegenwoordigers van de EU lidstaten in het Coreper (Comité des représentants permanents) ingestemd met het mandaat van de Europese Raad om de beschermingsstatus van de wolf te wijzigen. 1 Daarmee wordt de EU-wetgeving afgestemd op het geactualiseerde Verdrag van Bern. Onder het mandaat valt een gerichte wijziging van de habitatrichtlijn, die uitvoering geeft aan dat verdrag, om het beschermingsniveau van wolven aan te passen van "strikt beschermd" naar “beschermd".
De wolf is dan niet langer een strikt beschermde soort, maar de lidstaten moeten wel de gunstige staat van instandhouding aanhouden. De EU blijft bovendien financiering en ondersteuning bieden voor co-existentie- en preventiemaatregelen. Ook blijft er staatssteun beschikbaar om getroffen veehouders te vergoeden.
In hun nationale wetgeving kunnen de lidstaten de wolf wel als strikt beschermde soort aanmerken, en strengere beschermingsmaatregelen hanteren.
Het Europees Parlement zal haar standpunt in mei 2025 vaststellen. Als dit volledig samenvalt met het mandaat van de Raad, neemt de Raad de wijzigingsrichtlijn formeel aan.
Update 3
Het Europees Parlement heeft op 6 mei in Straatsburg ingestemd met een voorstel om de regels rondom de bescherming van de wolf versneld te veranderen. 1 De normale procedures duren te lang, zo vindt een meerderheid van het parlement. Op donderdag 8 mei stemt het parlement over het voorstel van de Europese Commissie om de wolf minder bescherming te gunnen. De status gaat dan van 'strikt beschermd' naar 'beschermd'.
De Europese Commissie concludeerde eerder dat de impact van de wolf op Europese schaal gering was en de schade voor de veestapel op landelijk niveau acceptabel. Dat houdt in dat dit vooral een populistische, politieke beslissing is om de veeboeren tevreden te houden. De wolf blijft gewoon beschermd en voor de juichstemming onder rechts-christelijke politici is dan ook geen grond.
Update 4
Een meerderheid van het Europees Parlement stemde donderdag 8 mei in met het verlagen van de beschermde status van de wolf van "strikt beschermd" naar "beschermd". 1 371 parlementsleden stemden voor het verlagen van de strikt beschermde status. 162 leden stemden tegen en 37 leden onthielden zich van stemming. Het besluit moet nu goedgekeurd worden door de Raad van de Europese Unie, maar dat is normaliter een formaliteit.
Gelukkig zorgt de volstrekte incompetentie van BBB-staatssecretaris Rummenie ervoor dat het aanpassen van de wetgeving in Nederland nog wel even duurt. Ook als de wolf volgens de Nederlandse wet niet meer strikt beschermd is, kunnen wolven niet zomaar worden afgeschoten. Om een wolf te mogen doden moet onder andere worden aangetoond dat de staat van instandhouding van de wolf gunstig is.
Update 5
BBB-staatssecretaris Rummenie tracht na kritiek van zijn anti-wolf medestanders alsnog vaart te zetten achter wetgeving die die het demoniseren van en de hetze tegen de wolf verder gestalte moeten geven. Op 12 mei berichtte de Telegraaf 1 dat Rummenie tijdens tijdens een werkbezoek in Friesland heeft gepocht dat hij wetgeving heeft ‘klaarliggen’ om de Europees verlaagde beschermingsstatus naar Nederland te vertalen. Hij wil daarvoor een spoedprocedure bij Raad van State gebruiken: "In september of oktober kan het zo ver zijn.’’
Rummenie zegt een noodwet overwogen ter hebben: "maar mij is verteld dat de route die we nu gekozen hebben het snelst is.”
Nederland haakt volgens Rummenie aan bij wat hij het ‘Zweeds-Finse model’ noemt: "Bij het verjagen van de wolf is dan geen vergunning meer vereist. We hebben acht definities vastgesteld voor een probleemwolf. De basis is: komt een wolf twee keer dichter dan dertig meter bij een persoon of bij de bebouwde kom, dan is het een probleemwolf en kan het dier geschoten worden.’’
Dit traject is volstrekt onrealistisch.
Daarnaast onderzoeken in opdracht van het ministerie 'wolvendeskundigen' wat voor Nederland een ‘gunstige staat van instandhouding’ is. Rummenie wil weten hoeveel wolven Nederland kan herbergen en wanneer hij dus opdracht kan geven structureel wolven af te knallen en het beheer noemen.
Rummenie laat opnieuw zien dat de partij die hij vertegenwoordigt een partij is van angst zaaien en haat oogsten. Een partij die het volledig ontbreekt aan respect voor de andere levende wezens waarmee we de planeet delen.
