Cameratoezicht slachthuizen: oplossing of doekje voor het bloeden?

Op dit moment is er al cameratoezicht in bepaalde slachthuizen. Vanaf 2017 heeft de NVWA in samenwerking met de circa 90 grootste pluimvee- en roodvleesslachterijen gewerkt aan de invoering van cameratoezicht, als versterking van het toezicht op dierenwelzijn.¹ Dit wil echter niet zeggen dat dit toezicht permanent is. Er wordt op een aantal punten gefilmd en 1 à 2 keer per maand bekijkt de NVWA ter plaatse de beelden. Bij een camera-inspectie bekijkt een inspecteur 2 uur beeldmateriaal dat is opgenomen op verschillende dagen en controlepunten.

De minister en andere belanghebbenden verkopen de uitbreiding van dit toezicht nu als heilige graal ter verbetering van het dierenwelzijn. Aangevuld met slimme detectiemechanismen die misstanden automatisch aangeven, zou er zo beter toezicht gehouden worden in de slachthuizen. Er zijn echter een paar grote gaten in dat verhaal.

Het proefproject in 90 slachthuizen leidde in de eerste helft van 2021 op 616 camera-inspecties tot 129 onregelmatigheden en 28 RvB-rapporten. De vaststelling van onregelmatigheden ligt daarmee 20,9% hoger dan bij reguliere inspecties. Een goede zaak! Echter de opmaak van een RvB-rapport leidt geenszins altijd tot een bestuurlijke maatregel zoals bijvoorbeeld een boete.

“In totaal zijn er in de eerste helft van 2021 129 onregelmatigheden geconstateerd. Die zijn besproken met het slachthuis en er zijn afspraken gemaakt om herhaling te voorkomen,” wordt in de kamerbrief gesteld. Dit wil dus zeggen dat wanneer wantoestanden worden vastgesteld, men ervoor kiest eerst “in dialoog” te gaan alvorens maatregelen op te leggen. Op die manier komen we al snel in een toestand waarin een slachthuis jarenlang zijn gang mag gaan, voordat er eindelijk eens daadkrachtig wordt ingegrepen.

“Slachthuizen laten zich niet afschrikken door het vermanende vingertje van de inspecteurs, het enige wat indruk zal maken is een effectieve sluiting voor wie de weinige regels die er zijn, overtreedt”, concludeert Vanroy.

Meer nog, in een onafhankelijk rapport van 2Solve in verband met het toezicht in de slachtketen is er spraken van een gebrek aan uniformiteit en een gebrekkige handhavingscultuur.¹ Dit wil zeggen dat niet alle inspecteurs op dezelfde manier gevolg geven aan misstanden. Door te nauwe banden met het slachthuis of gewoonweg de complexiteit van het systeem geven bijvoorbeeld bepaalde inspecteurs enkel waarschuwingen, waar anderen daadkrachtiger zouden optreden.

Vanroy besluit: “Op dit moment is het zo dat er ook misstanden worden vastgesteld tijdens reguliere inspecties, waar geen gevolg aan wordt gegeven omdat men dat gewoon niet wil. Meer vaststellingen doen verandert helemaal niets aan een cultuur waarin men de ogen sluit voor misstanden.”

Ook in slachthuis Gosschalk waarvan Varkens in Nood recent beelden publiceerde, was er al cameratoezicht!¹ Medewerkers werden bij het inwerken gewaarschuwd en gewezen op de dode hoeken die buiten het bereik vallen van die camera’s. Wie de regels wil overtreden zal ook bij inzet van een slimme camera manieren vinden om deze te omzeilen.

Het lijkt er dus op dat het cameratoezicht een doekje wordt voor het bloeden. Een gemakzuchtige oplossing waarmee autoriteiten en slachthuizen kunnen doen uitschijnen dat het welzijn verbeterd is. Op het einde van de dag komt het erop neer dat weerloze dieren op een gruwelijke, zij het legale, manier van hun leven beroofd worden. Het is nu eenmaal principieel onmogelijk om dit op een diervriendelijke manier voor elkaar te krijgen.

Bekijk hier eerder undercover onderzoek van Animal Rights.

Op 9 september vond er een Kamerdebat plaats over het niet-handhaven van de NVWA op exportverzamelplaatsen. Leonie Vestering, van Partij voor de Dieren haalde terecht aan dat 230 miljoen dieren per jaar op export gaan, waarvan een groot deel ‘einde carrière’ dieren oftewel dieren die uitgemolken of uitgelegd zijn. Deze zijn inmiddels zo geëxploiteerd dat ze per definitie al fragiel zijn. Duitse en Belgische instanties hebben maar liefst 111 keer een melding gedaan van dieren die in Nederland niet op transport hadden gemogen. Vestering concludeerde: “Er zijn teveel dieren; met zulke aantallen kan je inspecties niet zorgvuldig uitvoeren en risico’s zijn ook niet te borgen”.