Inhoud
Hengelose wolf had moeten kunnen revalideren voor vrijlating
Respectloze omgang met gewonde wolf in Hengelo (Gelderland) op 20 januari 2025
In Nederland lijkt het niet mogelijk om een werkend protocol op te stellen over hoe om te gaan met een wolf die mogelijk in de problemen is én waarbij het belang van het dier voorop staat. Dat heeft waarschijnlijk vooral te maken met het gebrek aan kennis bij de politie die niet beter weet dan bij iedere zaak met een wild dier jagers in te schakelen en de kwaadwillendheid bij BBB-politici en andere anti-wolf notabelen.
In een schuurtje in de achtertuin van een woning in het Gelderse Hengelo vonden de bewoners op 20 januari een wolf. Het was mogelijk geweest dat deze wolf gewoon een dutje lag te doen. Iedere wolf is tenslotte een individu met een eigen karakter wat vaak wordt vergeten door de zelfverklaarde wolvenexperts wanneer ze algemene uitspraken doen over het gedrag van dé wolf. Dan had het dier met rust moeten worden gelaten en de mogelijkheid worden gegeven om zelf te vertrekken.
Veel waarschijnlijker is dat het dier gewond was. Ondanks tegenstrijdige berichtgeving lijkt het oordeel van een dierenarts ter plaatse te zijn dat de vrouwelijke wolf beurs was aan één kant van haar lijf en waarschijnlijk het slachtoffer was van een aanrijding. De wolf had ook snijwonden in haar tong.
Behalve dat de dierenarts eerst naar het verkeerde Hengelo reed, doet een uitspraak van hem in de Gelderlander verder de wenkbrauwen fronsen: “In het geval de wolf bijvoorbeeld twee of meer gebroken poten zou hebben, zou er niets anders opzitten dan euthanasie. Dat laatste komt vaker voor. ,,Een wolf is namelijk geen dier dat je in een hokje zet met gips om de poten heen en kunt verplegen.”” 1
Dit is precies wat wel kan en gedaan moet worden met een gewonde wolf. In andere landen, neem Italië, is het volstrekt normaal om gewonde wolven op te lappen en vervolgens de vrijheid terug te geven. Animal Rights en anderen hebben de politie gisteren dan ook geïnformeerd dat er een opvangcentrum beschikbaar was in België. Het Vlaamse Natuurhulpcentrum heeft ook zelf met de politie gebeld en hulp aangeboden.
Het woord euthanasie wordt door jagers, veeboeren en autoriteiten voortdurend misbruikt om het afmaken van dieren uit gemakzucht of economisch belang de schijn van genade mee te geven. Ook bij recente nooddodingen van aangereden wolven op 29 oktober in Hoog Soeren (Gelderland), op 5 december in Ede (Gelderland) en op 27 december in Pesse (Drenthe) moeten vraagtekens worden gezet.
Helaas komen dierlijke verkeersslachtoffers in Nederland vaak in de handen terecht van de jagers van Stichting Wildaanrijdingen Nederland, die over het algemeen maar een handelswijze kennen: de kogel. Dat geldt niet alleen voor wolven, maar ook voor bijvoorbeeld reeën.
Animal Rights sluit niet uit dat deze wolf het enkel overleefd heeft, omdat de pers lucht kreeg van de zaak en er volgens getuigen aanwezig waren. Het gaf Animal Rights in ieder geval de mogelijkheid om via een chatbericht bij de politie te benadrukken dat dit een strikt beschermde diersoort is, dat het doden ervan onacceptabel is, dat, onder andere gezien het tijdsverloop, er geen sprake was van een bedreigende situatie die doding via de gemeentewet toestond, en dat het handelen van de politie, gemeente en provincie tegen het licht zal worden gehouden en, indien kwalijk, juridische consequenties zal hebben.
Animal Rights is van mening dat de keuze die door de dierenarts en de provincie is gemaakt onverantwoord is naar het dier toe. Bij een verkeersslachtoffer moet een scan gemaakt worden. Er kan sprake zijn van inwendige bloedingen en/of hersenletsel. Een observatieperiode is wel de minste maatregel die genomen had moeten worden. De gekozen handelswijze is onprofessioneel, niet in het belang van het dier en mogelijk illegaal.
In plaats van dat de minister, de staatssecretaris en provinciale landbouwgedeputeerden zich concentreren op het verlagen van de bescherming van de wolf en het herdefiniëren van ‘probleemwolf’ om afschot makkelijker te maken, zouden ze zich, als ze enig fatsoen in hun donder hebben, beter bezig kunnen houden met het voorkomen van aanrijdingen en het opvangen van verkeersslachtoffers.
De wolf is hier, gaat niet meer weg en er zullen meer situaties als die in Hengelo voor gaan komen. Er moeten ruimte en middelen komen om een wolf te kunnen opvangen en revalideren en vervolgens terug te plaatsen in de vrije natuur!
Update: Analyse van de gebeurtenissen rondom de wolf in Hengelo aan de hand van beantwoorde vragen en Woo-informatie
De Partij voor de Dieren (PvdD) Gelderland heeft vragen gesteld over hoe deze gewonde wolf aan haar lot werd overgelaten, waarop de provincie op 18 maart 2025 antwoordde.
De provincie erkent (gelukkig) dat er geen acuut (dreigend) gevaar was en daarom geen noodzaak tot acuut ingrijpen door de burgemeester op grond van de Gemeentewet.
Er is geen omgevingsvergunning aangevraagd voor handelingen/activiteiten met de wolvin, zoals verdoven, vangen, onder zich hebben, vervoeren, uitzetten. Het verdoven is gebeurd vanwege de verplichting die voortvloeit uit de Wet dieren: het is verboden om dieren de nodige zorg te onthouden.
Volgens het rapport van Stichting Wildaanrijdingen Nederland (SWN) kreeg hun ‘afhandelaar’ onmiddellijk bij aankomst ter plaatse om 10:15 van de aanwezige politie te horen dat de wolf eerder op de ochtend vermoedelijk was aangereden op de naastgelegen provinciale weg N316.
De provincie brengt echter het verhaal de wereld in dat de wolf niet is aangereden en blijft ook in de beantwoording van de vragen van de PvdD halsstarrig:
”Aanvankelijk was onduidelijk of de wolf was aangereden. Hier is naderhand inzicht in verkregen waardoor een aanrijding niet kan worden uitgesloten.”
Het zijn dit soort ontwijkingen die het vertrouwen in de goede bedoelingen van een provincie schaden.
De dierenarts, in samenspraak met provincie en SWN, namen het besluit om het dier gesedeerd achter te laten in een bos. De volgende ochtend is vastgesteld dat de wolf vertrokken was.
Er is geen veterinair rapport opgesteld door de dierenarts.
De dierenarts
De provincie geeft in de antwoorden verder aan dat er geen protocol is, noch zal worden opgesteld, voor de handelingen en beslissingen van de dierenartsen die worden ingeschakeld om te beoordelen of een gewonde, nog levende wolf wel of niet kan worden behandeld en teruggeplaatst?
De provincie geeft ook aan dat ze niet (snel) zullen twijfelen aan de beoordeling van een dierenarts.
De betreffend dierenarts is een ”gerenommeerd wildlife dierenarts”, zegt de provincie, en aan hen geadviseerd door Wageningen Environmental Research (WenR).
Daar komt de gebruikelijke belangenverstrengeling in wolvenzaken om de hoek kijken. WenR heeft (ook) een eigen agenda.
De zenderaars
Uit de communicatie tussen, onder andere, de provincie, politie, BIJ12, WUR en WenR blijkt dat die laatste om 11:45 al oppert om de wolf snel even te zenderen, zodat deze later ook makkelijker af te schieten is:
”Mocht er in NL een halsbandzender incl alle vergunningen klaarliggen, dan zou het goed zijn die te laten bevestigen zodat het herstel goed gemonitord kan worden. Mocht het dier toch teveel beperkingen ondervinden en noodgedwongen voor makkelijke prooien (lees: huisdieren / vee) moeten kiezen, dan kan een evt ontheffing om het dier te doden effectief uitgevoerd worden.”
Om 12:32 trekt (vermoedelijk, want gelakt, maar de ‘ZV’ spreekt voor zich) ook de Zoogdiervereniging aan de bel om te kunnen zenderen:
”Hallo [gelakt], je zal inmiddels wel weten van de wolf in een tuin in de Achterhoek. Is het een optie om een zender om te hangen als er verdoofd gaat worden? Er ligt een zender in Utrecht, die kan met enige spoed deze kant op komen. De keus is aan jou (provincie Gelderland). De overige toestemming heeft de ZV op orde.”
Dat laatste, over de toestemming, is juridisch twijfelachtig en mogelijk leugenachtig.
De jager
Naast de dierenarts was er als ‘expert’ alleen nog een ‘valwildafhandelaar’ van SWN betrokken. Een jager dus, die normaliter aangereden dieren afmaakt en zijn kwalificatie als ‘deskundige’ ontleent aan het IPO-wolvenplan. Deze jagers worden via de meldkamer van de politie direct ingeschakeld; bij de politie weet men niet beter.
Het negeren van de optie opvang en revalidatie
De provincie geeft aan dat er op basis van IPO-interventierichtlijn ‘Melding van een aangereden dier – mogelijk wolf of goudjakhals’, na onderzoek en eventueel behandeling ter plaatse, slechts twee opties zijn: terugplaatsen in de natuur of euthanaseren. De provincie negeert hiermee opzettelijk de optie opvang en revalidatie.
De provincie citeert hierbij uit het IPO-wolvenplan onder 6.2:
”In het geval er sprake is van een gewond, dus nog levend, dier wordt een deskundige ingeschakeld om een oordeel te kunnen geven of het dier nog kan worden teruggeplaatst in de nabijheid van de vindplaats. Indien dit niet mogelijk is wordt het dier geëuthanaseerd. Een deskundige is bijvoorbeeld degene die ter plekke de wildaanrijding/valwildafhandeling afwikkelt of een ter plaatse aanwezige opgeroepen dierenarts of een andere wolvendeskundige die hierover een oordeel kan vellen. Het is aan de provincie hier nadere invulling aan te geven.”
Tegelijkertijd moet de provincie toegeven dat er volgens datzelfde Wolvenplan uit 2019 een opvanglocatie beschikbaar dient te zijn voor het opvangen van wolven die na een aanrijding gewond zijn geraakt. De provincie vindt dat duidelijk minder belangrijk:
”Wij zijn echter niet bekend met opvanglocaties in Nederland die geschikt zijn voor het opvangen van wolven. Vraag is ook of de medewerkers van de opvanglocaties die beschikbaar zijn voldoende opgeleid zijn voor het opvangen en verzorgen van wolven.”
Onprofessionele afhandeling
De provincie heeft geen behoefte aan een nadere schriftelijke evaluatie van de besluitvorming en uitgevoerde handelingen.
Dat is niet alleen vreemd, maar ook onverantwoordelijk, als je het verslag van de SWN leest en moet constateren dat er een groot probleem is met betrekking tot het nemen van verantwoordelijkheid. Er was geen regie.
(10:52):
”De agent [gelakt] weet ook niet want hij moet doen want volgens Politie TM [Team Milieu] is het is aan de provincie want die is verantwoordelijk? Er is nu sprake van onduidelijkheid en de situatie duurt nu al geruime tijd. Iedereen lijkt naar elkaar te wijzen en niet te weten wat nu te doen.” (grammaticale fouten zijn van SWN)
Ruim een uur later (12:15):
”Niemand lijkt verantwoordelijkheid te (willen) nemen en het dier ligt ondertussen al uren in een tuin. Ook de media heeft inmiddels kennis genomen van de situatie en er komt steeds meer publiek op af. De politie inzet is opgeschaald om het rustig te houden. Zowel provincie als SWN zijn van mening dat het onacceptabel is dat niemand regie en verantwoordelijkheid neemt.”
Weer driekwartier later (12:58):
”Tussen provincie en SWN wordt besproken dat er wel regie moet komen, want op deze wijze duurt het allemaal nog veel langer en is niet in het belang van het dier.”
Animal Rights
Animal Rights blijft van mening dat er een duidelijk protocol moet komen over hoe om te gaan met een dier in nood, dat als uitgangspunt het belang van het betrokken dier heeft. Bij een dier dat zodanig gewond is dat hij of zij belang zou kunnen hebben bij nader onderzoek, moet gekozen worden voor tijdelijke opvang, vakkundig en uitgebreid medisch onderzoek, indien nodig revalidatie en waar mogelijk terugplaatsen in de natuur.
Animal Rights is van mening dat (provinciale) subsidie om opvang voor gewonde wilde dieren te realiseren noodzakelijk is. Zolang deze opvang er niet is, moeten er afspraken worden gemaakt met opvangcentra in naburige landen.
Dierenartsenorganisatie Caring Vets zegt hierover:
”Het is daarom belangrijk dat elke provincie tenminste één gespecialiseerd opvangcentrum voor wilde dieren heeft, waar inrichting en personeel de juiste veterinaire zorg kunnen waarborgen. Financiële ondersteuning van deze opvangcentra is noodzakelijk aangezien er immers geen eigenaren zijn op wie de kosten verhaald kunnen worden.”
Natuurlijk moet er ook ruime aandacht en financiële middelen komen voor preventieve maatregelen om aanrijdingen met wilde dieren te voorkomen.
