Jager martelt gans in Stolwijk

Main content

Inhoud

Jager martelt gans in Stolwijk

Nieuws: 3 april 2025

Om 09:45 in de ochtend, op 2 april 2025, werd er achter de Beijerscheweg, tussen de Beijersche Vliet en Achterbroek, geschoten op ganzen. Dit is bij Stolwijk in de Krimpenerwaard.

Het zal ondertussen niemand meer verbazen dat het ook in Stolwijk weer misgaat. Voorbijgangers filmden hoe een hond een aangeschoten gans naar de jager brengt. De jager tracht de gans te doden door het dier aan de nek rond te slingeren en gooit de gans daarna op de grond zonder te controleren of het dier dood is. Het dier spartelt daar wild verder. Jagers, bestuurders en handhavers gooien het ongetwijfeld weer op ’stuiptrekkingen’. Maar, wat de jager doet is echter illegaal. Cervicale dislocatie - het breken van de nek wat deze jager ondeskundig tracht te doen - is niet toegestaan voor het doden van ganzen.

In de wetgeving - tot voorheen artikel 3.9, negende lid, van het Besluit natuurbescherming en nu artikel 8.74q, derde lid, van het Besluit kwaliteit leefomgeving - staat: ”Aan het gebruik van de methode van cervicale dislocatie wordt als voorschrift verbonden dat het gebruik van deze methode alleen is toegestaan:
a. voor het doden van in nood verkerende, gewonde vogels van een omvang kleiner dan of gelijk aan eenden;
b. door personen die aantoonbaar de nodige kennis en vaardigheden bezitten om deze activiteit humaan en doeltreffend te verrichten; en
c. als er redelijkerwijs geen alternatief middel voorhanden is met minder mogelijke nadelige gevolgen voor het welzijn van het dier.”

Uit deze beperkingen volgt dat deze methode niet kan worden toegestaan voor het doden van ganzen, aangezien die een grotere omvang hebben dan eenden.

Verder bezat deze jager duidelijk niet de benodigde kennis en vaardigheid. En er was een alternatief: het geweer in zijn klauwen.

Opnieuw hebben we dus te maken met gewetenloze monsters, zie ook de beelden uit Ohé en Laak, Ransdorp, Reeuwijk en Hof van Twente.
Het gaat hier niet om incidenten, het martelen van dieren bij stroperij/jacht/beheer - er is geen verschil wat er toe doet voor de dieren - vindt structureel plaats.

Er worden in Nederland jaarlijks tussen een kwart en een half miljoen ganzen afgemaakt, de meesten via afschot en enkele duizenden via vergassing.

Ganzen worden beschoten met hagel. Vaak raakt slechts een deel van de gebruikte hagel de ganzen, die daardoor verwond worden maar niet sterven, het zogenaamde ‘crippling’ (Noer et al., 2007). Onderzoek uit 2021 toont aan dat veel ganzen in Nederland hagel in hun lijf hebben. Van de levend gevangen brandganzen (979 bij 22 vangacties) bleek 17% aangeschoten te zijn en van de grauwe ganzen (118 bij 6 vangacties) 22% (Moonen, S.,11 november 2021, ‘Continu onderzoek naar aangeschoten ganzen en andere watervogels’, presentatie tijdens AEWA Webinar over ‘crippling', WenR). ¹

Aangeschoten ganzen sterven uiteindelijk een langzame en pijnlijke dood. Bovendien zorgt afschot bij de overgebleven soortgenoten voor extreme stress. Ganzen zijn immers monogame familiedieren.
Ook ‘Ruivangsten’ gaan met veel stress gepaard en verstikking door vergassing met CO2 is een langzame, vreselijke dood.

Animal Rights heeft inmiddels de gemeente Krimpenerwaard, de faunabeheereenheid Zuid-Holland, omgevingsdienst Midden-Holland, het Zuid-Hollands Landschap en wildbeheereenheid Krimpenerwaard om uitleg gevraagd.

FACTSHEET SCHADE DOOR GANZEN IN LANDELIJK GEBIED ↩

Update

Lokale politieke partij Pro Krimpenerwaard heeft over deze zaak 30 raadsvragen aan het college gesteld, omdat ook het college hiervoor verantwoordelijk is en maatregelen dient te nemen. ¹

De FBE Zuid-Holland laat aan Animal Rights weten: "De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid heeft deze zaak in onderzoek. In verband hiermee kunnen wij geen reactie geven."

De WBE-Krimpenwaard laat weten: "Dank voor uw bericht waar we kennis van hebben genomen. Als bestuur zullen wij dit intern onderzoeken en naar bevind van zaken handelen. Het moge duidelijk zijn dat jacht en schadebestrijding binnen de wettelijke kaders uitgevoerd moet worden."

Vanuit de gemeente:
"Gemeente Krimpenerwaard heeft kennisgenomen van de beelden. De beelden zijn niet prettig om te zien. Of de jachtvoorwaarden vanuit de Provincie hier worden nageleefd is aan deskundigen om te beoordelen. Echter lijkt het erop dat de gebruikte methode niet is toegestaan. Zoals o.a. beschreven in onze Nota Dierenwelzijn heeft de gemeente hierin verder geen taak, tenzij de openbare orde en veiligheid in het geding komt. Wel zullen we de beelden bij betrokken instanties (Provincie, FBE ZH, WBE Krimpenerwaard en Omgevingsdienst ZH Zuid) onder de aandacht brengen."

Op 9 april vraagt het Zuid-Hollands Landschap aan Animal Rights om haar naam uit dit artikel te verwijderen, omdat de beelden niet zijn gemaakt op hun terrein en ze vervelende vragen krijgen. Het Zuid-Hollands Landschap beheert het nabijgelegen 'Polder het Beijersche’, een 40 hectare natuurgebied, waar ook op ganzen wordt gejaagd, maar daar gebeurt dit natuurlijk niet:
"Dit werk moet plaatsvinden omdat de schade anders niet te overzien is, en het moet nu, omdat de ganzen zich nu vermenigvuldigen.
[...]
En men moet beseffen dat het uitgevoerd en begeleid wordt op professionele wijze door mensen met gevoel voor natuur en verstand van het vak."
Wat is leven toch eenvoudig als je in sprookjes geloofd.

Op 14 april laat de Omgevingsdienst Midden-Holland weten:
"We hebben uw melding doorgestuurd naar de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ). Zij kunnen u hiermee verder helpen. OZHZ heeft de provinciale taak wat betreft handhaving op jacht, beheer en schadebestrijding."

Op 11 april stelt Ines Kostić, lid van de Tweede Kamer namens de fractie van de Partij voor de Dieren, schriftelijke Kamervragen aan de Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur over ernstige en structurele misstanden bij de ganzenjacht. ² Op 27 mei volgen de antwoorden: ³
Vraag 1
Bent u bekend met de op 2 april 2025 gemaakte beelden van de ganzenjacht bij Stolwijk, waarbij een jager een gewonde gans aan zijn nek rondslingert en het dier vervolgens spartelend op de grond achterlaat zonder controle op de dood?
Antwoord
Ik ben bekend met de beelden.
Vraag 2
Erkent u dat deze methode (cervicale dislocatie) wettelijk niet is toegestaanvoor het doden van ganzen, zoals vastgelegd in artikel 8.74q, derde lid, vanhet Besluit kwaliteit leefomgeving? Zo nee, wat is dan uw juridische onderbouwing?
Antwoord
Artikel 8.74q van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) bevat voorschriften die moeten worden opgenomen in omgevingsvergunningen voor het doden of vangen van beschermde vogels op grond van de vogelrichtlijn. Het derde lid van art 8.74q bepaalt inderdaad dat in een omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit voor het doden van vogels, gebruikmaking van de dodingsmethode cervicale dislocatie alleen mag worden toegestaan voor het doden van in nood verkerende, gewonde vogels van een omvang kleiner dan of gelijk aan eenden.
Omdat het hier echter een nijlgans betreft, een exoot die niet op basis van de vogelrichtlijn beschermd wordt, is bovenstaande bepaling niet op deze situatie van toepassing.
Wel geldt voor het doden van alle in het wild levende dieren in het kader van jacht of faunabeheer de zorgplicht van artikel 11.27 lid 3 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Dat artikel bepaalt dat eenieder die een in het wild levend dier doodt moet voorkomen dat het dier onnodig lijdt.
Het is aan het bevoegd gezag om te bepalen of in dit geval sprake is van een overtreding en of hiertegen handhavend opgetreden wordt. In dit geval is dat de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, die namens de provincie toezicht op het faunabeheer in Zuid-Holland. Ik heb de beelden met de provincie Zuid-Holland gedeeld.
Vraag 3
Deelt u de mening dat de betrokken jager duidelijk niet beschikte over de vereiste deskundigheid om deze dodingsmethode humaan en effectief toe te passen, en dat bovendien een alternatief voorhanden was? Zo nee, op welke wetenschappelijke experts baseert u zich dan?
Antwoord
Ik kan op basis van deze video niet beoordelen of de betrokken jager over de deskundigheid beschikt om deze dodingsmethode humaan en effectief toe te passen en of een alternatief voorhanden was. Zie mijn antwoord bij vraag 2 voor de bevoegde instantie voor toezicht op het faunabeheer in Zuid-Holland.
Vraag 4
Hoe beoordeelt u de reactie van de gemeente Krimpenerwaard die stelt geen taak te hebben, ondanks een eigen Nota Dierenwelzijn en het feit dat hier mogelijk sprake is van dierenmishandeling in de openbare ruimte? Wie heeft volgens u dan wel de taak om in te grijpen en de dieren te beschermen, waarbij u wordt verzocht te verwijzen naar de exacte stukken van de wet- en regelgeving waar u zich op baseert?
Antwoord
Op basis van artikel 18.2 Omgevingswet is de provincie het bevoegd gezag voor flora en fauna-activiteiten en belast met het bestuursrechtelijk handhaven van de algemene regels en omgevingsvergunningen. Zoals gemeld in het antwoord op vraag 2, houdt in dit geval de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid namens de provincie Zuid-Holland toezicht op het faunabeheer. Op de website van de Omgevingsdienst staat aangegeven hoe melding kan worden gemaakt van misstanden of vermeende overtredingen.
Overtredingen van voorschriften van omgevingsvergunningen voor flora en fauna-activiteiten zijn tevens overtredingen op basis van art 1a, onder 3 in combinatie met artikel 2 lid 3 van de Wet op de economische delicten. Voor het opsporen van dergelijke strafbare feiten is onder andere de politie bevoegd.
Vraag 5
Wordt er actief toezicht gehouden op jachtactiviteiten, waaronder zogeheten «faunabeheer» en «schadebestrijding» in en rondom natuurgebieden zoals Polder het Beijersche, dat direct grenst aan de plek van dit incident? Zo nee, waarom niet?
Antwoord
Namens de provincie Zuid-Holland houdt de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid toezicht op het faunabeheer in de gehele provincie Zuid-Holland. Dat gebeurt binnen en buiten natuurgebieden. Daarnaast heeft de politie een handhavende taak in het buitengebied.
Vraag 6
Hoe vaak is er in Zuid-Holland in de afgelopen vijf jaar daadwerkelijk gecontroleerd op naleving van jachtregels? Hoeveel overtredingen zijn er vastgesteld?
Antwoord
In het betreffende voorval is formeel geen sprake van jacht, maar van exotenbeheer. De provincie Zuid-Holland laat mij weten dat de toezichthouders van de omgevingsdienst vrijwel dagelijks en gedurende het gehele jaar op pad zijn om in het veld te controleren op de naleving van de regels over activiteiten die de natuur betreffen, waaronder ook activiteiten in het kader van jacht en faunabeheer. Gemiddeld worden daarbij jaarlijks 150 tot 200 faunabeheerders in het veld gecontroleerd, aldus de provincie. De provincie Zuid-Holland laat weten dat daarbij over het algemeen geen ernstige overtredingen worden geconstateerd.
Vraag 7
Bent u bekend met onderzoek waaruit blijkt dat 17 procent van de brandganzen en 22 procent van de grauwe ganzen in Nederland rondloopt met hagel in het lichaam als gevolg van jacht («crippling»)? Wat vindt u hiervan?
Antwoord
Mij is bekend dat een aanzienlijk deel van de ganzen die zich in Nederland bevinden hagel in het lijf heeft. Ik vind dit onwenselijk.
Vraag 8
Hoe duidt u het feit dat er structureel beelden opduiken van dieren die langdurig lijden na jachtschoten, waaronder een spartelende gans in Reeuwijk, een mishandelde eend bij Ransdorp, en een haas die met negenstokslagen wordt gedood in Hof van Twente?
Antwoord
Ik kom op basis van deze beelden niet tot de conclusie dat er structureel beelden opduiken van dieren die langdurig lijden. Wel maak ik me zorgen over de opduikende beelden. Ik roep eenieder op die beelden bezit van (vermoedelijke) diermishandeling dit te melden bij de omgevingsdienst of de provincie.
Vraag 9
Bent u bereid onafhankelijk onderzoek te laten doen naar het functioneren van toezicht en handhaving op jachtactiviteiten in Nederland en een toegankelijk meldpunt voor burgers in te stellen? Zo nee, waarom niet en op welke recente onafhankelijke onderzoeken baseert u dan uw oordeel overtoezicht en handhaving op jachtactiviteiten?
Antwoord
Het is op dit moment al mogelijk voor burgers om melding te maken van vermeende overtredingen. Dit kan bij de omgevingsdienst van de provincie, Zuid-Holland-Zuid in dit geval. Bij betrapping op heterdaad kan de politie direct worden ingeschakeld. Een apart meldpunt is daarom niet nodig. Ik zie ook nog onvoldoende aanleiding om een apart onderzoek in te stellen. Het is vooral belangrijk dat mensen gebruik maken van de mogelijkheden die er al zijn, als ze overtredingen zien.
Vraag 10
Deelt u de conclusie van Nettie Dekker dat het massaal afschieten van ganzen niet leidt tot minder schade, noch tot een kleinere populatie? Zo nee, op welke recente onafhankelijke (bijvoorbeeld niet gerelateerd aan jagers en faunabeheereenheden) wetenschappelijke inzichten baseert u zich dan op?
Antwoord
Provincies zijn verantwoordelijk voor beleid voor ganzen. Het is aan hen om besluiten te nemen over beheer en schadebestrijding en om die besluiten te motiveren.
Vraag 11
Bent u bereid om extensieve graslandmaatregelen en vermindering van het voedselaanbod in te zetten als alternatief voor het huidige beleid van afschot? Zo nee, waarom niet en op welke wetenschappelijke bronnen baseert u zich dan?
Antwoord
Zie antwoord op vraag 10
Vraag 12
Bent u bereid de ganzenjacht in Zuid-Holland op te schorten zolang het onderzoek naar de misstanden bij Stolwijk loopt? Zo nee, hoe gaat u er dan voor zorgen dat de misstanden zich niet herhalen en dat de dieren worden beschermd?
Antwoord
Jacht op ganzen is in Nederland niet toegestaan. Ganzen mogelijk uitsluitend worden geschoten in het kader van beheer en schadebestrijding. Provincies zijn verantwoordelijk voor beleid voor ganzen. Het is aan hen om besluiten te nemen over beheer en schadebestrijding en om die besluiten te motiveren.
Vraag 13
Kunt u uitsluiten dat het incident bij Stolwijk plaatsvond tijdens het broedseizoen? Hoe wordt hierop gecontroleerd, door wie precies, hoe vaak en hoe onafhankelijk?
Antwoord
Zie antwoord op vraag 10. Handhaving is een bevoegdheid van het bevoegd gezag, in dit geval gedeputeerde staten van de provincie Zuid Holland.
Vraag 14
Bent u op de hoogte dat het schot viel om 09:45 uur op 2 april 2025 tussende Beijerscheweg en Achterbroek, grenzend aan natuurgebied Polder het Beijersche? Was de jacht, oftewel «faunabeheer», «schadebestrijding», daar toegestaan?
Antwoord
De precieze tijd van het schot is mij niet bekend, maar op dat moment en op die locatie was volgens het betreffende bevoegd gezag het beheer en de bestrijding van diverse diersoorten, waaronder nijlganzen toegestaan op basis van het aanwijzingsbesluit exoten en verwilderde dieren.
Vraag 15
Bent u bereid te erkennen dat het lijden van dieren bij de jacht, of «faunabeheer», «schadebestrijding, geen incident is, maar structureel voorkomt en dat het gebrek aan optreden door provincies en toezichthouders een systeemprobleem vormt waarvoor dringend ingrijpen nodig is? Zo nee, op welke wetenschappelijke onderzoeken en feiten baseert u zich dan?
Antwoord
Degene die gerechtigd is schadebestrijding uit te voeren heeft op grond van artikel 11.27 lid 3 van het Besluit activiteiten leefomgeving de plicht om onnodig lijden te voorkomen. De omgevingsdienst van de provincie en de politie zien toe op handhaving van die plicht.