De juridische strijd voor transparantie over de vee-industrie

In tijden waarin een landbouwminister misbruik maakt van haar bevoegdheden om de Wet open overheid (Woo) te saboteren waar het gaat om het verkrijgen van informatie over de vee-industrie (ECLI:NL:RBOVE:2025:4638), moeten naast journalisten ook dierenrechtenorganisaties juridische strijd leveren om overheidstransparantie en daarmee een peiler onder onze democratische samenleving overeind te houden. Animal Rights heeft deze week op dat terrein winst geboekt.

Op 29 augustus wees een voorzieningenrechter het verzoek om een voorlopige voorziening van een konijnenfokker af. Deze trachtte het openbaar maken van de overtredingen begaan op haar bedrijf tegen te houden.

Woo
Animal Rights had verzocht om alle publieke informatie openbaar te maken die betrekking heeft op door de NVWA uitgevoerde inspecties, controles en bezoeken bij konijnenhouderijen over de periode van maart 2022 tot juli 2024, op grond van de Wet open overheid.

Zienswijze, bezwaar en vovo
De betrokken konijnenfokkers kregen, zoals gebruikelijk, de mogelijkheid om een zienswijze in te dienen. De minister besloot, met inachtneming van de ingediende zienswijzen, op 5 november 2024 de gevraagde informatie openbaar te maken.
Een konijnenfokker maakte daar bezwaar tegen, vroeg om een voorlopige voorziening en verzocht om anoniem te kunnen procederen.

Kansloos
Drijvende kracht achter deze kansloze zienswijzen en voorlopige voorzieningen, die juridisch geen schijn van kans maken en geen redelijk doel dienen, maar stelselmatig worden ingediend, zijn boerenbelangenorganisaties als Land- en Tuinbouworganisatie (LTO). Daarmee belasten ze bestuursorganen en de rechtspraak die al gebukt gaan onder grote werkdruk.

Deze organisaties laten zich in met procedures waarvan zij op voorhand weten dat die juridisch geen kans van slagen hebben. Ze zijn zich er terdege van doordrongen dat de opgevraagde informatie uiteindelijk gewoon openbaar gemaakt moet worden. Veeboeren – in dit geval konijnenhouders – wordt dan ook valse hoop geboden.

De sector – en in deze casus de konijnenhouderij in het bijzonder – beschouwt openbaarheid niet als een grondrecht of als fundament van democratische bestuursvoering, maar als hinderlijke bemoeienis.

In plaats van de maatschappij op te zadelen met juridisch kansloze procedures, zou het passender zijn als organisaties als LTO haar achterban eerlijk voorlicht over het karakter van de Woo: een wet die de toegang tot overheidsinformatie regelt als fundamenteel recht. Openbaarheid is geen last, maar een essentieel onderdeel van de checks and balances binnen een democratische rechtsstaat.

Wraking
De zitting was op 17 juli 2025. De rechter kwam tijdens die zitting zo bevooroordeeld over dat Animal Rights zich serieus zorgen maakte over zijn objectiviteit en op 18 juli een wrakingsverzoek indiende tegen de behandelende voorzieningenrechter.
Dit werd op 18 augustus afgewezen. De wrakingskamer oordeelde dat er ”[g]een sprake van schending van hoor en wederhoor of van een bevooroordeelde en onevenwichtige belangenafweging door de rechter” (ECLI:NL:RBGEL:2025:7307) was.

Oordeel
Vervolgens oordeelde de voorzieningenrechter in kwestie op 29 augustus dat het besluit van de minister van LVVN om inspectierapporten van de NVWA bij konijnenfokkers te openbaren niet leidt tot een onevenredige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en er geen strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) of de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Het besluit leidt ook niet tot risico’s voor de veiligheid en sabotage van personen en bedrijven.

Daarmee zijn alle door de konijnenhouder ingebrachte drogredenen door de rechter van tafel geveegd. De voorzieningenrechter heeft bovendien duidelijk door de ruis heen geprikt die LTO & Co. in en rondom procedures zoals deze voortdurend probeert te creëren.

De zee aan drogredenen die in deze zaak is opgeworpen, is hetzelfde standaardrepertoire dat boerenbelangenorganisaties ook inzetten in de procedure van de journalisten tegen de Staat. Daarvan diende op 28 augustus het hoger beroep, en ook daar tekent zich opnieuw een juridisch pak slaag af.

Animal Rights heeft niet de illusie dat de sector, nadat rechters meermaals hun argumenten van tafel hebben geveegd, daarin zal berusten. Integendeel, ze blijven het keer op keer proberen. Wat wel zeker is, is dat Animal Rights deze tactieken telkens in de rechtszaal zal weerleggen en blijft strijden voor het blootleggen van de misstanden in de vee-industrie.

Openbaring
De NVWA besloot in al haar wijsheid om lopende deze procedure maar helemaal geen documenten openbaar te maken. Animal Rights verwacht de informatie nu snel te ontvangen.