Inhoud
Nalatigheid: Runderen komen om bij mengen van mest
Op een boerderij aan de Hennisdijk in Buren zijn woensdagochtend 7 mei 2025 zeven koeien overleden, zo meldt de regionale pers, 1 door giftige stoffen die vrijkwamen bij het mengen van de mest. Volgens de brandweer zijn op de boerderij in korte tijd zeven koeien onwel geworden en vervolgens overleden. ”Toen wij aankwamen zagen we zeven koeien dood op de roosters liggen. We hebben dermate hoge concentraties zwavelwaterstof gemeten dat we de koeien moesten verplaatsen”, zegt een brandweerman ter plaatse tegen De Gelderlander.
Mest wordt weken tot maanden opgeslagen in een beerput, vaak onder de stal. Boven de mest vormt zich een soort ‘koek’ die een deel van de gassen tegenhoudt. Mest wordt tot een egaal mengsel gemixt voordat het over het boerenland uit gereden wordt. Daarbij kunnen gassen als methaan, koolstofdioxide, ammoniak en waterstofsulfide vrijkomen.
Toen Animal Rights door middel van een informatieverzoek via de Wet open overheid (Woo) om de onderzoeksrapporten vroeg, bleken het landbouwministerie (LVVN), de Nederlandse voedsel- en warenautoriteit (NVWA), de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) en de Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) geen van allen een onderzoek te hebben ingesteld. Sterker nog, de omgevingsdienst en de NVWA/LVVN weten van niets. Alleen de veiligheidsregio weet de ‘kladblokregels’ te produceren die zijn opgemaakt bij de meldkamer van de hulpdiensten.
Daar komt om 10 uur ’s ochtends een melding binnen dat ”6 pinken” zijn gestorven en dat er nog ”30 stuks vee in de stal” staan.
Men zet een overdruk ventilator in. Na het starten van de ventilatie meet men 40% H2S en 20% ammonia.
Nog voor de middag worden drie personen vanwege het inademen van de dampen naar het ziekenhuis gebracht, de overlevende runderen worden in een andere stal geplaatst. Daarna wordt de beerput leeggepompt. Voor één koe met gezondheidsklachten komt de veearts. Na de middag zijn de gemeten waardes weer acceptabel.
De gevaren van het mengen van mest zijn bekend. Al in 2014 deed de Onderzoeksraad voor de Veiligheid onderzoek naar aanleiding van een dodelijk mestongeval in Makkinga. In juni 2013 kwamen drie mensen om het leven en raakte één persoon zwaargewond bij een ongeval in een mestsilo. Het onderzoek richtte zich op de gevaren van mestgassen en het besef en beheer van deze risico's in de agrarische sector.
Hoe vaak deze ongelukken voorkomen, wordt niet geregistreerd, laat staan hoe vaak daar dieren bij omkomen. In mei 2018 kwamen 3 koeien om op een boerderij in Wijk en Aalburg bij het leegpompen van een beerput. De Onderzoeksraad voor Veiligheid zette in 2014 het aantal menselijke slachtoffers bij mestongevallen sinds 1980 op 29, waarvan enkele dodelijk.
In juni 2025 antwoordde landbouwminister Wiersma op feitelijke vragen over dit onderwerp:
”Wel heeft mijn voorganger in 2021 veehouders opgeroepen om een melding te maken bij de NVWA als men duidelijke aanwijzingen heeft dat dieren door verstikking of door uitval van systemen om het leven zijn gekomen bij stallen die kunstmatige ventilatie gebruiken (Kamerstuk 28286, nr. 1210). Hier wordt ook aandacht voor gevraagd in het plan van aanpak hittestress (Kamerstuk 28286, nr. 1296). Momenteel inventariseert de NVWA hoeveel van deze meldingen de afgelopen jaren zijn gedaan bij de NVWA.”
Het slechts oproepen van deze sector om meldingen te doen, is zinloos. De NVWA wist tot het informatieverzoek van Animal Rights van niets. Het is de hoogste tijd dat meldingen van verstikkingen, het begeven van stalvloeren, transportongelukken en stalbranden centraal geregistreerd worden en het melden daarvan verplicht gesteld. Vervolgens dienen de meldingen ook onderzocht te worden. Animal Rights zal hier bij het landbouwministerie op aandringen.
Juist omdat de gevaren van het mengen en verpompen van mest algemeen bekend dienen te zijn binnen de vee-industrie, is deze zaak uit Buren een duidelijk geval van nalatigheid. Als gevolg daarvan zijn 6 tot 7 jonge runderen om het leven gekomen. Het ontbreken van documenten wijst erop dat er geen onderzoek heeft plaatsgevonden. Animal Rights zal alsnog een melding doen bij de NVWA.
